Gethen

Na początku 1997 roku Dział Wydawniczy GKF przygotowywał druk Czerwonego Karła #10 (wydanie monograficzne, zwane później Anatomią Fantastyki #3). Publikacja miała zawierać dwie prace magisterskie poświęcone twórczości Ursuli Le Guin – pod wspólnym tytułem Mit i magia. Ursula K. Le Guin. Postanowiliśmy w publikacji zamieścić posiadane mapy (różnych rysowników) związane z Ziemiomorzem. Brakowało nam jednak map do cyklu haińskiego. Postanowiłem więc je zrobić osobiście.
W wydanej w 1969 roku powieści Lewa ręka ciemności (The Left Hand of Darkness) pisarka opisuje planetę Gethen (zwaną Zimą przez mieszkańców Ekumeny). Planeta przechodzi właśnie epokę lodową i jest w okresie kulminacyjnym glacjału.
Przed analizą kartograficzną książki przeczytałem dostępne materiały na temat ostatniej epoki lodowej na Ziemi (plejstocen), ze szczególnym uwzględnieniem największego zlodowacenia tzw. glacjału Mindel (730 tys.- 430 tys. lat temu).
Zasięg zlodowacenia na półkuli północnej ilustruje rysunek:

Widać z niego, że płytsze morza zamarzły do dna i pokrył je lodowiec, a Morze Arktyczne z przyległościami pokrywał stały lód morski. W zimie lód morski sięgał na Atlantyku od Hiszpanii do Południowej Karoliny, a na Pacyfiku od Kalifornii do wyspy Hokkaido w Japonii. Góry lodowe i kry występowały na oceanach do równoleżnika 35 stopni.
Lądolód miał miąższość (grubość) do 4000 m, a lód morski do 9 m. We wszystkich wyższych górach Eurazji występowały lodowce górskie.
W pierwszej wersji mapy Wielkiego Kontynentu na planecie Gethen, wykorzystałem powyższe dane. Nazewnictwo oparłem na pierwszym polskim wydaniu książki (Wydawnictwo Literackie, 1988, przekład Lecha Jęczmyka).

Mapę wysłałem do pisarki, która odpisała mi po miesiącu – stwierdzając że mapa jest zbliżona do tej, którą ona posiada. I że ma tylko jedną uwagę: w lecie zatoka Guthen jest połączona z Oceanem Hodomin.
Niestety, Anatomia Fantastyki #3 była już w druku i nic nie dało się zmienić.
W 2004 r. na oficjalnej stronie Ursuli Le Guin (www.ursulakleguin.com) odnalazłem pierwotną mapę Gethen:

Jak widać, jest ona „odręczna” i bardzo uproszczona. Odnoszę wrażenie, że mapkę narysowała sama pisarka w 1969 roku – podczas pisania powieści. Tym samym mapa ta stała się obowiązująca.
Przykładem tego faktu jest mapa Gethen, narysowana przez Milana Dubnickiego (Czechy) w 2009 r. Jest identyczna w szczegółach, profesjonalnie narysowana i bardzo ozdobna.

Niżej przedstawiam swoją wersję map planety Gethen i (jako że liznąłem troszkę glacjologii) będę się przy niej upierał.
Ogólna mapa planety w odwzorowaniu Mollweidego:

Mapa odpowiada latu na półkuli północnej: widać „cieśninę” między lądolodem Pering a stałą pokrywą lodową – łączącą Ocean Hodomin z zatoką Guthen. Możliwe, że lód morski jest w tym obszarze osłabiony ciepłym prądem morskim płynącym od równika i topi się w okresie lata (ewentualnie „cieśnina” znajduje się w strefie podmorskiej działalności wulkanicznej).
Zalecałbym bardzo ostrożną żeglugę na tych akwenach, z uwagi na ogromne ilości dryfujących gór lodowych z „cielących” się latem lodowców Pering i Gobrin.
Następna sprawa: kraj Perunder stanowi tylko skrawek obszernego kontynentu południowego, oddzielonego od Wielkiego Kontynentu wąską i płytką cieśniną. Lądolód pokrywa prawie cały kontynent południowy i poprzez cieśninę sięga do Karhidu, tworząc tam Lód Kern.
Jestem przekonany, że w górach Kargav (Karhid) i Sembensyen (Orgoreyn) powinny powstać wielkie lodowce górskie, ale pisarka nic o nich nie pisze, więc nie będę się upierał.
I na koniec poprawiona mapa (w odwzorowaniu walcowym) Wielkiego Kontynentu: